Smyrna Bouleuterionu (Meclis Binası)
Smyrna kentinin politik toplanma yapısı olan Bouleuterion Roma Döneminde Smyrna Agora’sı kuzeybatı köşesinde yer alan bir teras üzerine inşa edilmiştir. Aynı alanda Hellenistik Dönemde erken bir meclis binasının olduğuna dair arkeolojik veriler bulunmaktadır. Erken Roma Döneminde (İÖ 1. yüzyıl sonları) inşa edilen yapı 36,25 x 22,5 metre ölçülerinde dikdörtgen bir plana sahiptir. Yapının kuzey bölümünde yarım daire planlı ve 31 metre çap genişliğine sahip cavea kısmı yer almaktadır. Doğal bir yamacın olmadığı alanda cavea çanağı alt yapısı ise orkestra bölümüne ışınsal bir şekilde uzanan duvarlar ve yapay bir dolgu üzerinde konumlandırılmıştır. Meclis binasının 14 sıra oturma basmağı ile yaklaşık 580 kişi kapasiteli olabileceği tahmin edilmektedir. Bu dönem meclis binası İS 178 yılında büyük bir depremle tahrip olmuş ve kullanımı sonlandırılmıştır. Günümüze bu yapının cavea bölümü alt yapısı ile kısmen iyi korunmuş durumda olan orkestra mermer opus sectile döşemeleri ulaşabilmiştir.
Deprem sonrasında yıkılan yapının güneyine Roma İmparatoru Marcus Aurelius’un destekleriyle yeni bir meclis binası daha inşa edilmiştir. Geç Roma Bouleuterionu olarak tanımladığımız bu yapı 30,80 x 35,84 metre ölçülerinde bir alan kaplamaktadır. Bu yapının cavea kısmı 33 metre çap genişliğine sahiptir. Cavea çanağının alt yapısı ise dönemin Roma Mühendisliğini yansıtan en iyi örneklerden biridir. Alt yapıda dairesel tonoz duvarları ışınsal bir yerleşim gösteren kemerlerle ve tonoz örtü ile birbirine bağlanmıştır. Cavea bölümünün üzerinde yer alabilecek 16 sıra oturma basamağı ile yaklaşık 950 kişi kapasiteye sahip olabileceği tahmin edilmektedir. Arkeolojik incelemeler yapının günümüze ulaşan son haline II. bir inşa evresi ile kavuştuğunu göstermektedir. Olasılıkla İS 3. yüzyıl sonlarında meclis binasının orkestra bölümü yenilenmiş ve genişletilmiştir. Ayrıca orkestranın güneyine cavea ile birleşen yüksek bir pulpitum ve scaenai frons eklenmiştir. Bu değişikliklerle birlikte meclis binasına müzikli etkinliklerin de yapılabileceği odeon yapısı özelliği kazandırılmıştır. Smyrna Antik Kentinin son dönem politik toplanma mekânın çeşitli onarımlar ile Erken Bizans Dönemi sonlarına kadar kullanıldığı düşünülmektedir.
Dr. Hakan GÖNCÜ (KMÜ)